Wat zijn ketonen?

Door het meten van uw glucose en ketonen kunt u gezondheidsrisico’s verminderen. Glucose is de hoeveelheid suiker in uw bloed en ketonen zijn stoffen welke vrijkomen wanneer uw lichaam vetreserves gaat verbranden. Deze stoffen komen vrij door insulinetekort. Uw lichaamscellen kunnen hierdoor geen glucose meer omzetten in brandstof en gaan op zoek naar een andere energiebron, in dit geval ketonen. Wanneer er teveel ketonen in uw bloed aanwezig zijn, kan dit zorgen voor verzuring van uw bloed.

Wat zijn ketonen?

Ketonen zijn moleculen die het lichaam aanmaakt wanneer het vetten afbreekt voor energie in plaats van koolhydraten. Deze afbraak van vetten vindt plaats wanneer er niet genoeg koolhydraten beschikbaar zijn in het lichaam, zoals bij een koolhydraatarm dieet, vasten of langdurige lichaamsbeweging. Ketonen worden vervolgens gebruikt als een alternatieve energiebron voor de hersenen en het lichaam.

Er zijn drie soorten ketonen die worden geproduceerd in het lichaam: aceton, acetoazijnzuur en bèta-hydroxyboterzuur. Bèta-hydroxyboterzuur is de meest voorkomende keton en wordt meestal gemeten bij het meten van de ketoneniveaus in het bloed.

Ketonen kunnen een aantal gezondheidsvoordelen hebben. Het verlagen van de inname van koolhydraten kan bijvoorbeeld leiden tot gewichtsverlies, verbeterde insulinegevoeligheid en verlaagde bloedsuikerspiegel bij mensen met diabetes. Bovendien kunnen ketonen ontstekingen verminderen, wat kan helpen bij het voorkomen van verschillende chronische ziekten, zoals obesitas, diabetes en hartaandoeningen.

Hoe kunt u ketonen meten?

Het meten van de ketoneniveaus kan op verschillende manieren worden gedaan, waaronder het gebruik van bloedtesten, urinetesten en ademtesten. Bloedtesten zijn de meest nauwkeurige methode, maar ook de duurste. Urinetesten zijn een goedkopere optie, maar minder nauwkeurig omdat de ketonniveaus in de urine kunnen variëren. Ademtesten meten de hoeveelheid aceton in de adem en kunnen een indicatie geven van de ketonniveaus, maar zijn minder nauwkeurig dan bloedtesten.

Hoewel ketonen een alternatieve energiebron voor het lichaam kunnen zijn, kan een teveel aan ketonen leiden tot ketoacidose, wat levensbedreigend kan zijn. Dit kan voorkomen worden door het regelmatig controleren van de ketonniveaus en ervoor te zorgen dat deze binnen een veilig bereik blijven.

Ketonen en de relatie met diabetes

Voor een optimale gezondheid heeft uw lichaam altijd energie (brandstof) nodig om goed te kunnen functioneren. Deze energie wordt gehaald uit suikers (glucose).

Heeft u diabetes, dan zou het kunnen dat u te weinig insuline in uw lichaam heeft waardoor die glucose niet omgezet kan worden in energie. Door dit energietekort gaat het lichaam vet verbranden als energiebron. Tijdens dit proces komen ketonen vrij, die voor verzuring van uw bloed (ketoacidose) kunnen zorgen.

Het bloed kan door ketoacidose (als gevolg van te veel ketonen) verzuurd raken bij mensen die insuline gebruiken voor diabetes, maar ook bijvoorbeeld bij mensen die zonder dat ze het weten diabetes mellitius type 1 hebben.

Een andere oorzaak kan zijn dat u uw insuline niet tijdig genoeg heeft toegediend of gebruik maakt van een kapotte insulinepen of insulinepomp.

Wanneer u ziek bent of koorts heeft en daarnaast een insulinetekort heeft, loopt u meer risico.

Teveel ketonen in uw lichaam

Als er te veel ketonen in uw lichaam zitten en u hier zonder het te weten mee rondloopt, kan dit behoorlijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. De symptomen van teveel ketonen kunnen zijn:

• Hoofdpijn
• Dorst en veel moeten plassen
• Een droge huid en/of tong
• Misselijkheid en overgeven
• Buikpijn en spierpijn
• Uitdrogingsverschijnselen
• Versnelde ademhaling
• Een zoetig ruikende adem (acetongeur)
• Verwijde pupillen en wazig zicht

Te veel ketonen in uw lichaam kunnen ervoor zorgen dat u (snel) erg ziek wordt. Uw bewustzijn neemt af waardoor u zich verward kunt voelen en uw lichaam kan uitdrogen. In het ergste geval vallen al uw lichaamsfuncties uit. Verzuring van het bloed is schadelijk voor uw gezondheid, dus het is belangrijk om dit te voorkomen.

Hoe kunt u ketonen in uw lichaam meten?

Om de hoeveelheid ketonen in uw lichaam te meten kunt u gebruik maken van een speciale bloedketonenmeter. Een ketonenmeter werkt in principe hetzelfde als een glucosemeter, waarmee u via het bloed de waardes kunt meten.

Veel diabetespatiënten hebben al een glucosemeter in huis, sommige hiervan kunnen naast glucose ook ketonen meten, maar de meeste glucosemeters niet.

Wanneer u de ketonen wilt meten kan het verstandig zijn om ook het bloedglucosegehalte in de gaten te houden. Teveel ketonen én een hoog glucosegehalte wijzen namelijk op een tekort aan insuline. Ook bij ketonen in combinatie met een lage bloedsuiker kunt u een insulinetekort hebben.

Wanneer is het verstandig om ketonen te meten?

Vooral voor mensen met diabetes type 1, zwangere vrouwen die diabetes hebben, kinderen met diabetes en diabetici die een insulinepomp gebruiken.

Bovengenoemde personen hebben simpelweg meer kans om ketoacidose te krijgen. Voor hen is het aan te raden om naast glucose op ketonen te testen.

U doet er ook verstandig aan om dit te testen wanneer uw bloedsuikerwaarden twee keer achter elkaar hoger waren dan 15 mmol/L, bij ziekte en/of koorts en wanneer u moet overgeven en/of diarree hebt. Daarnaast is het goed om extra oplettend te zijn wanneer u door een spannende of stressvolle periode heen gaat.