Wat is staar? (Cataract)

Wat is staar?

Staar is een veelvoorkomende oogziekte wat over het algemeen voorkomt bij mensen op leeftijd. Staar kan optreden aan zowel één, of aan beide ogen. Het netvlies hoort helder en doorzichtig te zijn, zodat het licht er ongehinderd doorheen kan komen. Cataract is de medische benaming voor staar, en zorgt voor een troebele ooglens. Hierdoor kan het licht moeilijker het netvlies bereiken, waardoor er wazig en slecht zicht kan optreden.

Welke vormen van staat bestaan er?

Bij staar wordt er vaak gedacht aan slecht zicht bij oudere mensen, ook wel ouderdomsstaar genoemd. Deze vorm van staar komt het vaakst voor vanaf de leeftijd van 55 jaar. Er bestaan drie vormen van staar namelijk:

• Ouderdomsstaar
• Aangeboren staar
• Staar door een ongeval of ziekte

In de leeftijd van 55-65 jaar, heeft ongeveer 3% last van staar door ouderdom. Naarmate de leeftijd stijgt, komt deze oogziekte vaker voor. Bij een leeftijd van 85 komt het bij maar liefst 20% voor.

Wat kunnen de oorzaken van staar zijn?

Afhankelijk van de vorm van staar, kan staar verschillende oorzaken hebben. Op een latere leeftijd kunnen eiwitten in de ooglens samenklonteren, zodat deze troebel kan worden.

De belangrijkste oorzaak van staar is veroudering. Naarmate we ouder worden, wordt de lens in het oog minder helder en kan deze vertroebelen. Daarnaast zijn er ook andere factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van staar, zoals diabetes, roken, overmatig alcoholgebruik, langdurige blootstelling aan zonlicht en het gebruik van bepaalde medicijnen.

Naast ouderdomsoorzaken kan staar ook door erfelijke factoren ontstaan. Hierbij wordt er gesproken van aangeboren staar, en kan dit al op jonge leeftijd klachten geven.

Aangeboren staar hoeft niet uitsluitend een erfelijke oorzaak te hebben, maar kan ook ontstaan tijdens de zwangerschap. Door middel van een infectie tijdens de zwangerschap, kan aangeboren staar worden ontwikkeld. Aangeboren staar komt ongeveer bij 1 op de 10.000 pasgeborenen voor.

Een inwendige oogontsteking kan ook staar veroorzaken, net bij het gebruik van bepaalde medicijnen zoals ontstekingsremmers. Door een oogtrauma, zoals bij een ongeluk kan ook staar ontstaan.

Diagnose van staar

Een oogarts kan de diagnose van staar stellen door middel van een oogonderzoek. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de gezondheid van het oog en de helderheid van de lens. Daarnaast kunnen er nog andere tests worden uitgevoerd om de oorzaak en de ernst van de staar vast te stellen.

Hoe kan staar worden voorkomen?

Staar kan helaas nooit helemaal worden voorkomen, door ouderdom of ziekte. Het is wel mogelijk om de kans op staar te verkleinen door een gezonde levensstijl te behouden, uw ogen zijn immers kwetsbaar en een slechte gezondheid kan klachten aan uw ogen veroorzaken.

Hoewel het niet altijd mogelijk is om staar te voorkomen, zijn er enkele maatregelen die u kunt nemen om het risico op staar te verminderen. Zo is het belangrijk om regelmatig een oogonderzoek te laten doen en een gezonde levensstijl te hanteren. Denk hierbij aan:

• Niet roken
• Matig alcoholgebruik
• Gezond en gevarieerd eten
• Draag altijd een zonnebril bij fel zonlicht

Mensen met diabetes hebben een hogere kans om staar te ontwikkelen, soms ook op jongere leeftijd. Staar komt over het algemeen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Staar behandelen

Staar is in veel gevallen te behandelen. Bij beginnende staar kan extra licht, een vergrootglas of een andere bril al helpen, maar uiteindelijk zal het behandeld moeten gaan worden. Het zicht wordt zonder behandeling slechter.

De behandeling van staar bestaat uit een operatie, waarbij de vertroebelde lens wordt verwijderd en vervangen door een kunstlens. Deze operatie wordt meestal onder lokale verdoving uitgevoerd en duurt meestal niet langer dan een uur. Na de operatie kan het enkele dagen tot weken duren voordat het volledige zicht is hersteld. 

Het laseren van de ogen of medicijnen helpen niet tegen staar. Bij een staaroperatie wordt de troebele ooglens vervangen door een heldere kunstlens. Jaarlijks worden er 175.000 staaroperaties in Nederland uitgevoerd.

Vrijwel na de operatie kunt u snel weer meer zien, echter blijven uw ogen een tijdje extra kwetsbaar, en blijft het zoeken naar de beste manier om echt goed te kunnen zien. Hierdoor zult u uw ogen extra beschermen tegen felle lichten, en worden er vaak extra oogdruppels meegegeven.

Vaak wordt er gewerkt met tijdelijke oplossingen zoals het verwijderen van de bestaande brillenglazen. Dit kan enorm onhandig en kostbaar zijn, en geeft meer risico op vuil en stof in het behandelde oog of ogen. Hierdoor wordt het risico op infecties verhoogd.